The Bhūtaḍāmara Tantra
Glossary
Toh 747
Degé Kangyur, vol. 95 (rgyud ’bum, dza), folios 238.a–263.a
- Buddhākaravarma
- Chökyi Sherab
Imprint
Translated by the Dharmachakra Translation Committee
under the patronage and supervision of 84000: Translating the Words of the Buddha
First published 2020
Current version v 1.0.15 (2024)
Generated by 84000 Reading Room v2.26.1
84000: Translating the Words of the Buddha is a global non-profit initiative to translate all the Buddha’s words into modern languages, and to make them available to everyone.
This work is provided under the protection of a Creative Commons CC BY-NC-ND (Attribution - Non-commercial - No-derivatives) 3.0 copyright. It may be copied or printed for fair use, but only with full attribution, and not for commercial advantage or personal compensation. For full details, see the Creative Commons license.
Table of Contents
Summary
The Bhūtaḍāmara Tantra is a Buddhist esoteric manual on magic and exorcism. The instructions on ritual practices that constitute its main subject matter are intended to give the practitioner mastery over worldly divinities and spirits. Since the ultimate controller of such beings is Vajrapāṇi in his form of Bhūtaḍāmara, the “Tamer of Spirits,” it is Vajrapāṇi himself who delivers this tantra in response to a request from Śiva. Notwithstanding this esoteric origin, this tantra was compiled anonymously around the seventh or eighth century ᴄᴇ, introducing for the first time the cult of its titular deity. Apart from a few short ritual manuals (sādhana), this tantra remains the only major work dedicated solely to Bhūtaḍāmara.
Acknowledgements
This translation was produced by the Dharmachakra Translation Committee under the supervision of Chokyi Nyima Rinpoche. Wiesiek Mical translated the text from the Sanskrit manuscripts, prepared the Sanskrit edition, and wrote the introduction. Thomas Doctor then compared the translation against the Tibetan translation found in the Degé Kangyur and edited the text. Special thanks are owed to Dr. Péter-Dániel Szántó for making available his transcript of the manuscript, “Göttingen Xc 14/50 I,” which was our default source for the reconstruction of the Sanskrit text.
The translation was completed under the patronage and supervision of 84000: Translating the Words of the Buddha.
Text Body
Bhūtaḍāmara Tantra
Abbreviations
Abbreviations Used in the Sanskrit Appendix
Critical apparatus
+ | plus signs replace illegible text |
---|---|
] | a right square bracket marks the lemma, i.e., the adopted reading for which variants are adduced |
conj. | conjectured |
em. | emended |
om. | omitted |
° | an upper ring indicates truncation of a word |
† | daggers enclose unintelligible text |
Sigla or acronyms of textual witnesses
Manuscripts
A | Tokyo University Library (New 274 / Old 567) |
---|---|
B | Tokyo University Library (New 273 / Old 483) |
G | Göttingen University Library (Göttingen Xc 14 / 50 I) |
Published Works
SM | Sādhanamālā, the sādhana of Bhūtaḍāmara (sādhana no. 264) |
---|---|
Tib. | Tibetan text of the Bhūtaḍāmara Tantra in the Degé canon (Toh 747) |
Bibliography
Sanskrit and Tibetan Sources
Bhūtaḍāmaratantram. Rāya, Kṛṣṇa Kumāra, ed. Vārāṇasī: Prācya Prakāśana, 1933.
Bhūtaḍāmaratantra. University of Göttingen Library, Xc 14/50 I.
Bhūtaḍāmaramahātantrarāja. University of Tokyo Library, New 274/Old 567.
Bhūtaḍāmaramahātantrarāja. University of Tokyo Library, New 273/Old 483.
Bhattacharyya, Benoytosh, ed., Sādhanamālā (pp. 512−28). Baroda: Oriental Institute, 1968.
’byung po ’dul ba zhes bya ba’i rgyud kyi rgyal po chen po (Bhūtaḍāmara Tantra). Toh 747, Degé Kangyur vol. 95 (rgyud ’bum, dza), folios 238.a–263.a.
Secondary Sources
Bhattacharyya, Benoytosh. “The Cult of Bhūtaḍāmara.” Proceedings and Transactions of the Sixth All-India Oriental Conference: 349−70. Patna: Bihar and Orissa Research Society, 1933.
———. The Indian Buddhist Iconography Based on the Sādhanamālā and Other Cognate Sanskrit Texts and Rituals. Calcutta: Firma K. L. Mukhopadhyay, 1958.
Bühnemann, Gudrun. “Buddhist Deities and Mantras in the Hindu Tantras I: The Tantrasārasaṃgraha and the Īśānaśivagurudevapaddhati.” Indo-Iranian Journal 42:4 (1999): 303–34.
Cabezón, José Ignacio. The Buddha’s Doctrine and the Nine Vehicles. Oxford: Oxford University Press, 2013.
Pal, Pratapaditya. Hindu Religion and Iconology According to the Tantrasāra. Los Angeles: Vichitra Press, 1981.
Glossary
Types of attestation for names and terms of the corresponding source language
Attested in source text
This term is attested in a manuscript used as a source for this translation.
Attested in other text
This term is attested in other manuscripts with a parallel or similar context.
Attested in dictionary
This term is attested in dictionaries matching Tibetan to the corresponding language.
Approximate attestation
The attestation of this name is approximate. It is based on other names where the relationship between the Tibetan and source language is attested in dictionaries or other manuscripts.
Reconstruction from Tibetan phonetic rendering
This term is a reconstruction based on the Tibetan phonetic rendering of the term.
Reconstruction from Tibetan semantic rendering
This term is a reconstruction based on the semantics of the Tibetan translation.
Source unspecified
This term has been supplied from an unspecified source, which most often is a widely trusted dictionary.
Āditya
- nyi ma
- ཉི་མ།
- āditya
- sūrya
Agni
- me
- mar me’i lha
- མེ།
- མར་མེའི་ལྷ།
- agni
Ajita
- rgyal ba
- རྒྱལ་བ།
- ajita
aloeswood
- a ga ru
- ཨ་ག་རུ།
- aguru
Anantamukhī
- a nan+ta mu khi
- ཨ་ནནྟ་མུ་ཁི།
- anantamukhī
Anurāgiṇī
- rjes su chags ma
- རྗེས་སུ་ཆགས་མ།
- anurāgiṇī
Aparājita
- gzhan gyis mi thub pa
- གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་པ།
- aparājita
apsaras
- lha’i bu mo
- lha’i bu med
- lha mo
- ལྷའི་བུ་མོ།
- ལྷའི་བུ་མེད།
- ལྷ་མོ།
- apsaras
Āpūraṇa
- kun tu rdzogs byed pa
- ཀུན་ཏུ་རྫོགས་བྱེད་པ།
- āpūraṇa
Aśvamukhī
- —
- —
- aśvamukhī
bali
- gtor ma
- གཏོར་མ།
- bali
Bhairava
- ’jigs byed
- འཇིགས་བྱེད།
- bhairava
Bhairavī
- ’jigs byed ma
- འཇིགས་བྱེད་མ།
- bhairavī
Bhūṣaṇī
- rgyan can ma
- རྒྱན་ཅན་མ།
- bhūṣaṇī
bhūta
- ’byung po
- འབྱུང་པོ།
- bhūta
Bhūtaḍāmara
- ’byung po ’dul ba
- འབྱུང་པོ་འདུལ་བ།
- bhūtaḍāmara
Bhūteśvara
- ’byung po’i bdag po
- ’byung po’i dbang phyug
- འབྱུང་པོའི་བདག་པོ།
- འབྱུང་པོའི་དབང་ཕྱུག
- bhūteśvara
Bhūti
- mi ’byung ba
- མི་འབྱུང་བ།
- bhūti
bhūtinī
- ’byung mo
- འབྱུང་མོ།
- bhūtinī
Bhūtinī
- ’byung mo
- འབྱུང་མོ།
- bhūtinī
bovine bezoar
- gi’u wang
- གིའུ་ཝང་།
- gorocanā
- gorocana
Brahmā
- tshangs pa
- ཚངས་པ།
- brahmā
Brilliant white Sundarī
- —
- —
- dhavalasundarī
caitya
- mchod rten
- མཆོད་རྟེན།
- caitya
Cāmuṇḍā
- tsa muN+Di
- ཙ་མུཎྜི།
- cāmuṇḍā
Caṇḍakātyāyanī
- gtum mo ka ta ya na
- གཏུམ་མོ་ཀ་ཏ་ཡ་ན།
- caṇḍakātyāyanī
Candra
- zla ba
- ཟླ་བ།
- candra
Daitya
- sbyin byed
- sbyin byed ma
- སྦྱིན་བྱེད།
- སྦྱིན་བྱེད་མ།
- daitya
Daṃṣṭrākarālī
- mche ba gtsigs ma
- མཆེ་བ་གཙིགས་མ།
- daṃṣṭrākarālī
Devī
- lha mo
- ལྷ་མོ།
- devī
Dhudhurī
- spyod ngan ma
- སྤྱོད་ངན་མ།
- dhudhurī
Dhūpamukhī
- —
- —
- dhūpamukhī
dinar
- dong tse
- དོང་ཙེ།
- dīnāra
Divākaramukhī
- —
- —
- divākaramukhī
Gaṇapati
- tshogs kyi bdag po
- ཚོགས་ཀྱི་བདག་པོ།
- gaṇapati
gandharva
- dri za
- དྲི་ཟ།
- gandharva
gandharvī
- dri za mo
- དྲི་ཟ་མོ།
- gandharvī
garuḍa
- nam mkha’i lding
- ནམ་མཁའི་ལྡིང་།
- garuḍa
garuḍī
- nam mkha’i lding mo
- ནམ་མཁའི་ལྡིང་མོ།
- garuḍī
Ghoramukhī
- gdong drag mo
- གདོང་དྲག་མོ།
- ghoramukhī
Great queen of spirits
- ’byung po’i dbang phyug ma
- འབྱུང་པོའི་དབང་ཕྱུག་མ།
- mahābhūteśvarī
Great Wrath
- khro bo chen po
- ཁྲོ་བོ་ཆེན་པོ།
- mahākrodha
guhyaka
- gsang ba po
- གསང་བ་པོ།
- guhyaka
Hāsinī
- rgod byed ma
- རྒོད་བྱེད་མ།
- hāsinī
Indra
- brgya byin
- བརྒྱ་བྱིན།
- indra
Īśāna
- dbang ldan
- དབང་ལྡན།
- īśāna
Jagatpālinī
- ’gro ba bskyong ma
- འགྲོ་བ་བསྐྱོང་མ།
- jagatpālinī
Jambudvīpa
- ’dzam bu’i gling
- འཛམ་བུའི་གླིང་།
- jambudvīpa
Jarjaramukhī
- rgan mo gdong
- རྒན་མོ་གདོང་།
- jarjaramukhī
- jarjarī
Jayamukhakātyāyanī
- ka ta ya na rgyal ba’i bzhin can ma
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་རྒྱལ་བའི་བཞིན་ཅན་མ།
- jayamukhakātyāyanī
Jvālāmukhī
- dza la mu khi
- ཛ་ལ་མུ་ཁི།
- jvālāmukhī
Kamalalocanī
- pad+ma’i mig can ma
- པདྨའི་མིག་ཅན་མ།
- kamalalocanī
Kāmeśvarī
- ’dod pa’i dbang phyug ma
- dga’ ba’i dbang phyug ma
- འདོད་པའི་དབང་ཕྱུག་མ།
- དགའ་བའི་དབང་ཕྱུག་མ།
- kāmeśvarī
Kanakavatī
- gser ldan ma
- གསེར་ལྡན་མ།
- kanakavatī
Kāñcanamālā
- gser gyi phreng ba ma
- གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ་མ།
- kāñcanamālā
Karkoṭakamukhī
- karkote mu khi
- ཀརྐོཏེ་མུ་ཁི།
- karkoṭakamukhī
Kārttikeya
- smin drug
- སྨིན་དྲུག
- kārttikeya
kātyāyanī
- ka ta ya na
- ཀ་ཏ་ཡ་ན།
- kātyāyanī
Kiṃkarottama
- mngag gzhug mchog
- མངག་གཞུག་མཆོག
- kiṃkarottama
kinnara
- mi’am ci
- མིའམ་ཅི།
- kinnara
kinnarī
- mi’am ci mo
- མིའམ་ཅི་མོ།
- kinnarī
Krauñca
- —
- —
- krauñca
Krodhavajra
- —
- —
- krodhavajra
Kubera
- lus ngan po
- ལུས་ངན་པོ།
- kubera
Kuleśvara
- rigs sngags kyi dbang phyug
- རིགས་སྔགས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག
- kuleśvara
Kumāra
- gzhon nu
- གཞོན་ནུ།
- kumāra
Kuṇḍalahāriṇī
- rna can ma
- རྣ་ཅན་མ།
- kuṇḍalahāriṇī
Kuṇḍalakātyāyanī
- ka ta ya na rna cha can
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་རྣ་ཆ་ཅན།
- kuṇḍalakātyāyanī
Kuñjaramati
- ba lang mo’i blo gros
- བ་ལང་མོའི་བློ་གྲོས།
- kuñjaramati
Mahāceṭī
- bran mo chen mo
- བྲན་མོ་ཆེན་མོ།
- mahāceṭī
Mahādeva
- lha chen po
- ལྷ་ཆེན་པོ།
- mahādeva
Mahākāla
- nag po chen po
- ནག་པོ་ཆེན་པོ།
- mahākāla
Mahākātyāyanī
- ka ta ya na chen mo
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་ཆེན་མོ།
- mahākātyāyanī
Mahāpadmā
- pad chen
- པད་ཆེན།
- mahāpadmā
Mahāpadminī
- ma hA pad+ma ma Ni
- མ་ཧཱ་པདྨ་མ་ཎི།
- mahāpadminī
Mahāratnī
- rin po che
- རིན་པོ་ཆེ།
- mahāratnī
Maheśvara
- dbang phyug chen po
- དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ།
- maheśvara
Maheśvara-Mahādeva
- dbang phyug chen po’i lha chen po
- དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་ལྷ་ཆེན་པོ།
- maheśvara-mahādeva
mahoraga
- lto ’phye chen po
- ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ།
- mahoraga
mahoragī
- lto ’phye chen mo
- ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་མོ།
- mahoragī
Manohārī
- yid ’phrog ma
- ཡིད་འཕྲོག་མ།
- manohārī
Manohāriṇī
- yid ’phrog ma
- ཡིད་འཕྲོག་མ།
- manohāriṇī
mudrā
- phyag rgya
- ཕྱག་རྒྱ།
- mudrā
nāga
- klu
- ཀླུ།
- nāga
nāginī
- klu mo
- ཀླུ་མོ།
- nāginī
- nāgī
Nandi
- dga’ ba’i dbang phyug
- དགའ་བའི་དབང་ཕྱུག
- nandi
Nārāyaṇa
- sred med bu
- སྲེད་མེད་བུ།
- nārāyaṇa
Narteśvara
- gar gyi dbang phyug
- གར་གྱི་དབང་ཕྱུག
- narteśvara
Naṭī
- gar byed ma
- གར་བྱེད་མ།
- naṭī
oblation
- sbyin sreg
- སྦྱིན་སྲེག
- homa
oleander
- —
- —
- karavīra
Padmāvatī
- pad+ma can
- པདྨ་ཅན།
- padmāvatī
Padminī
- pad+ma ma
- pad+ma ma Ni
- པདྨ་མ།
- པདྨ་མ་ཎི།
- padminī
pala
- srang
- སྲང་།
- pala
piśāca
- sha za
- ཤ་ཟ།
- piśāca
piśācī
- sha za mo
- ཤ་ཟ་མོ།
- piśācī
pledge
- dam tshig
- དམ་ཚིག
- samaya
practitioner
- sgrub pa po
- སྒྲུབ་པ་པོ།
- sādhaka
Prajāpati
- skye gu’i bdag po
- སྐྱེ་གུའི་བདག་པོ།
- prajāpati
preta
- yi dags
- ཡི་དགས།
- preta
princely youth Mañjuśrī
- ’jam dpal gzhon nur ’gyur pa
- འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་འགྱུར་པ།
- mañjuśrīkumārabhūta
pūjā
- mchod pa
- མཆོད་པ།
- pūjā
Pūraṇa
- rdzogs byed
- རྫོགས་བྱེད།
- pūraṇa
pūtana
- lus srul po
- ལུས་སྲུལ་པོ།
- pūtana
Rāhu
- sgra gcan
- སྒྲ་གཅན།
- rāhu
rākṣasa
- srin po
- སྲིན་པོ།
- rākṣasa
Rambhā
- rtsom ma ma
- རྩོམ་མ་མ།
- rambhā
Rati
- dga’ ba ma
- rgan mo
- དགའ་བ་མ།
- རྒན་མོ།
- rati
Ratnabhūṣaṇī
- rin chen rgyan can ma
- རིན་ཆེན་རྒྱན་ཅན་མ།
- ratnabhūṣaṇī
Ratnamālā
- rin chen phreng ba ma
- རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་མ།
- ratnamālā
Raudrakātyāyanī
- drag mo ka ta ya na
- དྲག་མོ་ཀ་ཏ་ཡ་ན།
- raudrakātyāyanī
Rāvaṇa
- srin po’i bdag po
- སྲིན་པོའི་བདག་པོ།
- rāvaṇa
Rudra
- drag po
- དྲག་པོ།
- rudra
Rudrakātyāyanī
- ka ta ya na dregs ma
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་དྲེགས་མ།
- rudrakātyāyanī
sādhana
- sgrub thabs
- སྒྲུབ་ཐབས།
- sādhana
Śakra
- brgya byin
- བརྒྱ་བྱིན།
- śakra
śālabhañjikā
- sa la ’joms ma
- ས་ལ་འཇོམས་མ།
- śālabhañjikā
Śaṃkhinī
- shang+gi ni
- ཤངྒི་ནི།
- śaṃkhinī
Sanātana
- kun bged
- ཀུན་བགེད།
- sanātana
Sarasvatī
- tshig dbang lha mo
- dbyangs can ma
- ཚིག་དབང་ལྷ་མོ།
- དབྱངས་ཅན་མ།
- sarasvatī
Śaśī
- zla ba’i lha mo
- ཟླ་བའི་ལྷ་མོ།
- śaśī
Saumyamukhī
- bzhin mdzes ma
- བཞིན་མཛེས་མ།
- saumyamukhī
Śeṣa
- —
- —
- śeṣa
Siṃhadhvajadhāriṇī
- —
- —
- siṃhadhvajadhāriṇī
Siṃhārī
- seng ge ma
- སེང་གེ་མ།
- siṃhārī
Śmaśānādhipati
- dur khrod kyi bdag po
- དུར་ཁྲོད་ཀྱི་བདག་པོ།
- śmaśānādhipati
Śrī
- dpal gyi lha mo
- དཔལ་གྱི་ལྷ་མོ།
- śrī
Stainless Sundarī
- —
- —
- nirmalasundarī
Subhagā
- su bha ge
- སུ་བྷ་གེ
- subhagā
Śubhakātyāyanī
- ka ta ya na mdzes ma
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་མཛེས་མ།
- śubhakātyāyanī
Sumbhakātyāyanī
- ka ta ya na mdzes ma
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་མཛེས་མ།
- sumbhakātyāyanī
Sundarī of pleasure
- —
- —
- ratisundarī
Sundarī of the great spirit family
- —
- —
- mahābhūtakulasundarī
Sundarī of victory
- —
- —
- vijayasundarī
Sundarī that captivates the mind
- —
- —
- manoharasundarī
Sundarī with the sweet look in her eyes
- —
- —
- cakṣurmadhusundarī
Supreme master Great Wrath
- ’khro bo’i bdag po chen po
- འཁྲོ་བོའི་བདག་པོ་ཆེན་པོ།
- mahākrodhādhipati
Surahāriṇī
- lha ’joms ma
- ལྷ་འཇོམས་མ།
- surahāriṇī
Surakātyāyanī
- ka ta ya na zhi ba ma
- ཀ་ཏ་ཡ་ན་ཞི་བ་མ།
- surakātyāyanī
Surasundarī
- sdu gu mdzes ma
- སྡུ་གུ་མཛེས་མ།
- surasundarī
Suratapriyā
- —
- —
- suratapriyā
Terrifying Sundarī
- —
- —
- bhīṣaṇasundarī
Tilottamā
- thig le mchog
- ཐིག་ལེ་མཆོག
- tilottamā
triple universe
- khams gsum
- ’jig rten gsum
- srid pa gsum
- ཁམས་གསུམ།
- འཇིག་རྟེན་གསུམ།
- སྲིད་པ་གསུམ།
- tribhuvana
- traidhātuka
Umā
- dka’ zlog ma
- u ma
- དཀའ་ཟློག་མ།
- ཨུ་མ།
- umā
Umā’s husband
- u ma yi bdag po
- ཨུ་མ་ཡི་བདག་པོ།
- umāpati
Urvaśī
- brang na gnas pa ma
- brang na gnas pa
- pang na gnas pa
- pang pa na gnas pa
- བྲང་ན་གནས་པ་མ།
- བྲང་ན་གནས་པ།
- པང་ན་གནས་པ།
- པང་པ་ན་གནས་པ།
- urvaśī
Vaiśravaṇa
- rnam thos
- རྣམ་ཐོས།
- vaiśravaṇa
Vajradhara
- rdo rje ’chang
- རྡོ་རྗེ་འཆང་།
- vajradhara
Vajrajvālā
- —
- —
- vajrajvālā
Vajrapāṇi
- lag na rdo rje
- ལག་ན་རྡོ་རྗེ།
- vajrapāṇi
Vajrasattva
- rdo rje sems dpa’
- རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ།
- vajrasattva
Vajrāyuṣā
- —
- —
- vajrāyuṣā
Vārāhī
- —
- —
- vārāhī
Varuṇa
- chu
- chu lha
- ཆུ།
- ཆུ་ལྷ།
- varuṇa
Vāsukimukhī
- bA su kha mu khi
- བཱ་སུ་ཁ་མུ་ཁི།
- vāsukimukhī
Vāyu
- rlung
- rlung gi lha
- རླུང་།
- རླུང་གི་ལྷ།
- vāyu
vetāla
- ro langs
- རོ་ལངས།
- vetāla
Vibhūṣaṇī
- rgyan ma ’gro ba
- rgyan can ma
- རྒྱན་མ་འགྲོ་བ།
- རྒྱན་ཅན་མ།
- vibhūṣaṇī
Vibhūti
- rnam ’byung ma
- རྣམ་འབྱུང་མ།
- vibhūti
vidyādhara
- rig ’dzin
- རིག་འཛིན།
- vidyādhara
vidyādharī
- rig ’dzin ma
- རིག་འཛིན་མ།
- vidyādharī
Vidyutkarālī
- glog ltar ’jigs ma
- གློག་ལྟར་འཇིགས་མ།
- vidyutkarālī
Vikaṭamukhī
- mi sdug gdong ma
- མི་སྡུག་གདོང་མ།
- vikaṭamukhī
Viśālanetrī
- —
- —
- viśālanetrī
Viṣṇu
- khyab ’jug
- ཁྱབ་འཇུག
- viṣṇu
welcome offering
- mchod yon
- མཆོད་ཡོན།
- argha
Wrath
- khro bo
- ཁྲོ་བོ།
- krodha
Yakṣa
- gnod sbyin
- གནོད་སྦྱིན།
- yakṣa
yakṣiṇī
- gnod sbyin mo
- གནོད་སྦྱིན་མོ།
- yakṣiṇī
Yama
- gshin rje
- གཤིན་རྗེ།
- yama